
CTL Konik Kilit™ Sistemleri, üstlendiği göbek ve mili birbirine bağlama vazifesini gerçekleştirebilmesi için belli tolerans değerlerinde üretilmektedirler. Bu tolerans değerleri, boşluklu geçme tolerans değerleri olup, ürünün göbek ve mile sıkma kuvveti uygulama prensibinin ana faktörlerinden biridir. Çalışma mantığından yola çıkarak düşünecek olursak, konik kilit™ sistemi üzerinde bulunan cıvatalar sıkıldıkça, mile doğru daralma ve göbeğe doğru genişleme hareketini yapmaya çalışacaktır. Ürünün sıkmaya başlamadan önce göbek ve mil arasına rahatça girmesi, bahsedilen sıkma hareketini cıvatalar sıkılmaya başlandıktan sonra daha verimli yapmasına olanak sağlayacaktır. Konik kilit™ sistemlerinde tolerans değerlerinin neden önemli olduğu hususunu örnek vererek açıklayacak olursak, aşağıda tolerans çeşitlerinden bahsetmekte fayda vardır.
(A) seçeneğindeki gibi bir toleranslandırma prensibi uygulanacak olursa, mil ve göbek zaten birbirine sıkı geçme yapmaktadır, dolayısıyla ekstradan bir sıkma kuvveti uygulamaya imkan kalmamıştır.
(C) seçeneğinde ise konik kilit™ sistemine uygun olmayan bir toleranslandırma yapılmıştır.
Ancak,
(B) seçeneği incelendiğinde, konik kilit™ sisteminin mil ve göbek arasında rahatça girebilmesine imkan sağlayan yöntem olduğu görülmektedir.
CTL Konik Kilit™ Sistemleri üretim aşamasında belli bir tolerans değerinde üretilmektedir. Yani ürünün iç kısmı nominal ölçüsünden daha büyük ve ürünün dış kısmı nominal ölçüsünden daha küçük olarak kullanıcıya sunulmaktadır. Bu ölçüler, ürünün kullanılacağı göbek ve milinde işleneceği ölçüler dikkate alınarak belirlenmektedir. Şöyle ki, ürün belli bir toleransta üretilse de, kullanılacağı göbek ve milin de belli tolerans aralıklarında olması veya uygun tolerans aralığında işlenmiş olması gerekmektedir.
Yukarıda bahsedilen toleranslandırma çeşitlerinden,
(C) seçeneğinin konik kilit™ sistemlerine uygulanması mümkün olmadığına göre
(A) seçeneğinin de neden uygun olmadığını ve (B) seçeneğinin neden uygun olduğunu uygulama resimleriyle inceleyelim.
Durum 1: Mil ve göbek önerilen toleranslarda işlendiğinde
Durum 1’ de görüleceği üzere, mil ve göbek önerilen toleranslarda işlenmiş ve konik kilit™ sisteminin mile doğru daralma ve göbeğe doğru genişleme hareketi yaparak, mil ve göbeği kavrayabilmesi için uygun boşluk elde edilmiştir.
Durum 2: Sadece mil önerilen toleranslarda işlendiğinde
Görüleceği üzere mil ile konik kilit™ sistemi arasında boşluk varken, göbek ile konik kilit™ sistemi arasında boşluk yoktur. Bu durumda konik kilit™ sisteminin cıvataları sıkılmaya başlandığında mile ve göbeğe eşit sıkma uygulanamayacaktır ve katalogda belirtilen başarım değerlerinde sapma durumu ortaya çıkabilir.
Durum 3: Sadece göbek önerilen toleranslarda işlendiğinde
Durum 2' de bahsedilen olayın aynısıdır.
Durum 4: Hem mil hem de göbek önerilen toleranslarda işlenmediğinde
Görüleceği üzere, mil ve göbeğin konik kilit™ sistemi temas yüzeyleri arasında hiç boşluk yoktur. Bu durumda ürünün cıvataları sıkıldığında zaten boşluksuz geçme olduğu için belki de ürün tam kapasitesine ulaşamadan sıkma işlemine son verilmek gerekecektir. Bu durumda katalogda belirtilen başarım değerlerinin yakalanmasında problem oluşabilir. Nitekim Durum 1’ e göre yapılan montaj sonrası olması gereken Durum 4’ tür diyebiliriz.
Şimdi bir örnek ile mil ve göbeklerin işlenmesi gereken toleransları (özür payı) bulalım.
Örnek: Bir A firması tasarladığı bir sistemde dişli çark ile mili birbirine CTL konik kilit™ sistemi kullanarak bağlamak ve milin dönme hareketini dişliye aktarmak istemektedir. Bunun için aldığı ürün CTL300 - 40x65'tir (İç çap 40 mm ve dış çap 65 mm). Firmanın CTL Konik™ Kilit Sistemi kullanacağı göbekte açacağı 65 mm çapındaki deliği ISO 286-2 standardında belirtildiği üzere CTL300 modeli için önerilen “H8” ve 40 mm çapındaki milini ise CTL300 modeli için önerilen “h8” toleranslarında işlemesi gerekmektedir.
Bu durumda göbekte açacağı deliği “65 mm – 65.046 mm” ölçü aralığında işlemesi gerekir. Yine milini de “44.961 mm - 45 mm” ölçü aralığında işlemesi gerekir.
SORU: Eğer CTL300 değil de, başka bir CTL konik™ kilit sistemi seçersem, yine H8-h8 toleranslarını mı kullanacağım?
CEVAP: Hayır, sadece CTL150 ve CTL200 modellerinde istisnai durum söz konusudur. Kolaylık olması açısından, CTL modelleri için kullanıcıların mil ve göbeklerini işlemesi gereken tolerans değerleri bir tablo ile aşağıda sunulmuştur. Tabloda seçilen CTL modelinin hemen altında seçilen iç ve dış çaplar için işleme toleransları “+” ve “-“ olarak hemen altlarında paylaşılmıştır.
CTL Konik Kilit™ Sistemleri - ÜRÜN TOLERANSLARI
CTL100 - CTL100M - CTL110 - CTL111 - CTL210 - CTL250 - CTL250M – CTL 300 - CTL301 - CTL302 - CTL310 - CTL330 - CTL350 - CTL 350F - CTL350FM - CTL 351- CTL351F - CTL400 - CTL401 - CTL410 - CTL411 - CTL450 - CTL500 - CTL501 - CTL501M - CTL550 - CTL551 - CTL600 - CTL601- CTL602 - CTL650 - CTL651 - CTL652
MİL ÇAPI
|
3-6 |
7-10 |
11-18 |
19-30 |
31-50 |
51-80 |
81-120 |
121-180 |
181-250 |
251-315 |
316-400 |
Tolerans değeri (h8) |
-0.018 |
-0.022 |
-0.027 |
-0.033 |
-0.039 |
-0.046 |
-0.054 |
-0.063 |
-0.072 |
-0.081 |
-0.089 |
GÖBEK DELİK ÇAPI (mm) |
3-6 |
7-10 |
11-18 |
19-30 |
31-50 |
51-80 |
81-120 |
121-180 |
181-250 |
251-315 |
316-400 |
Tolerans değeri (H8) |
+0.018 |
+0.022 |
+0.027 |
+0.033 |
+0.039 |
+0.046 |
+0.054 |
+0.063 |
+0.072 |
+0.081 |
+0.089 |
CTL200
MİL ÇAPI
|
3-6 |
7-10 |
11-18 |
19-30 |
31-50 |
51-80 |
81-120 |
121-180 |
181-250 |
251-315 |
316-400 |
Tolerans değeri (h11) |
-0.075 |
-0.09 |
-0.11 |
-0.13 |
-0.16 |
-0.19 |
-0.22 |
-0.25 |
-0.29 |
-0.32 |
-0.36 |
GÖBEK DELİK ÇAPI (mm) |
3-6 |
7-10 |
11-18 |
19-30 |
31-50 |
51-80 |
81-120 |
121-180 |
181-250 |
251-315 |
316-400 |
Tolerans değeri (H11) |
+0.075 |
+0.09 |
+0.11 |
+0.13 |
+0.16 |
+0.19 |
+0.22 |
+0.25 |
+0.29 |
+0.32 |
+0.36 |
CTL150
MİL ÇAPI
|
3-6 |
7-10 |
11-18 |
19-30 |
31-40 |
41-50 |
51-80 |
81-120 |
121-180 |
181-250 |
251-315 |
316-400 |
Tolerans h7<φ40 – h8>φ40 |
-0.012 |
-0.015 |
-0.018 |
-0.021 |
-0.025 |
-0.039 |
-0.046 |
-0.054 |
-0.063 |
-0.072 |
-0.081 |
-0.089 |
GÖBEK DELİK ÇAPI (mm) |
3-6 |
7-10 |
11-18 |
19-30 |
31-40 |
41-50 |
51-80 |
81-120 |
121-180 |
181-250 |
251-315 |
316-400 |
Tolerans H6<φ40 –H8>φ40 |
+0.008 |
+0.009 |
+0.011 |
+0.013 |
+0.016 |
+0.039 |
+0.046 |
+0.054 |
+0.063 |
+0.072 |
+0.081 |
+0.089 |